In Vlaanderen zijn de ‘Dinobusters’ inmiddels een begrip. Drie bevlogen ambtenaren, Elke Wambacq, Nancy de Vogelaere en Joke Renneboog gaan als ‘Dinobusters’ door het leven. De inspiratiekrant interviewde Elke en Nancy via Google hangout over hoe zij hun droom van een goed functionerende overheid in een veranderende samenleving realiseren. En over zwermen, dilemma’s en eigen ervaringen.
Op de website www.dinobusters.be schrijven ze: “Dinobusters zijn ook een beetje rock ‘n roll want ze houden zich bezig met het hervormen van de overheid naar een klantvriendelijke organisatie.” Dinobuster zijn is een attitude die gelooft in een positieve toekomst voor de overheid en privé waar alles vlotter en efficiënter kan. Hoewel de focus zich vooral richt op het gebruik maken van social media in het werk van ambtenaren, schuilt er een grotere visie achter hun werk.
Elke Wambacq is diensthoofd Stafdienst bij het Instituut voor Natuur Bos en Onderzoek. Nancy De Vogelaere is afdelingshoofd Informatie en Communicatie bij het Departement Onderwijs en Vorming, van het Vlaamse ministerie van Onderwijs en Vorming.
Samen met Joke Renneboog, teamhoofd Personeel en Organisatie bij Departement Bestuurszaken, hebben zij een boek geschreven. In “Tot uw Dienst” leggen ze ondermeer uit wat dinobusters zijn en vooral ook: hoe je er zelf één kunt worden.
Hoe is het idee van de “Dinobuster” eigenlijk begonnen?
Elke Wambacq: “we hebben alledrie een eigengereidheid en een doel om de overheid beter te maken. We zijn ondernemend en willen zaken waar we tegenaan lopen en waar burgers last van hebben, effectief aanpakken. Je kunt de krant niet openslaan of ambtenaren worden afgeschilderd als parasieten. Aan de ene kant wordt er veel verwacht van de overheid. Aan de andere kant zien burgers alleen maar dat verspilling van belastinggeld.” Uiteindelijk ontstond het idee een boek te schrijven over hun ervaringen en de verschillende ontmoetingen die zij hadden en vooral… over hoe het volgens ons beter kon. Maar ja, hoe krijg je een boek uitgegeven? Een mooie samenloop van omstandigheden zorgde ervoor dat Elke, Nancy en Joke hun droom konden realiseren.
“Op de avond van de boekpresentatie van de Gentse hoofdcommissaris Steven de Smet, ‘De nieuwe politie’, vroeg Frank van Massenhove, topambtenaar bij de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid, of we met hem mee wilden gaan van Brussel naar Gent. Heel toevallig zaten we die avond naast de uitgever en we vertelden hem over ons zot idee om een boek te maken over dinosaurussen in de overheid. De uitgever bleek enthousiast over ons verhaal en voor we het wisten hadden we een contract getekend om dit boek uit te geven.”
Nancy vult aan: “Zoals we het hier nu vertellen, lijkt het allemaal van een leien dakje te zijn gegaan. Zo was het natuurlijk niet. Het schrijven van dit boek was best een heel heftige periode voor ons. We werkten alledrie fulltime, hebben een gezin en twee van ons bevond zich op dat moment professioneel in een reorganisatie. Daarnaast moesten we opbotsen tegen vooroordelen waarbij collega’s dachten dat wij met overheidsgeld dit boek maakten. Niets is echter minder waar. We hebben alle drie persoonlijk serieus moeten investeren om dit boek bij Uitgeverij Lannoo Campus uitgegeven te krijgen. Toch liet dat ons niet tegen houden. We wilden onze droom kost wat kost realiseren”
In een voorbeeld geven Elke en Nancy aan wat ze daarmee bedoelen. In het voorjaar van 2014 (pre-electoraal tijdperk) steken twee politici (de ene van het lokale niveau, de andere federaal) elkaar de loef af ten koste van de overheid en ambtenaren in het algemeen. Dat schoot de auteurs in het verkeerde keelgat. Ze maakten een opiniestuk, wat ze eerst niet gepubliceerd kregen via traditionele weg (hoofdredacteurs). Het stuk werd in eerste instantie door de media genegeerd. Toch slagen ze er in, door het intensief inzetten van hun eigen netwerk, dit alsnog in een Belga Persbericht te krijgen, waarna heel wat media dit toch nog overnemen. “Denken en doen komt bij ons samen in een beweging. Als één weg niet lukt, is er vast nog een andere. Via allerlei interviews in de media hebben we laten weten wat er volgens ons mis is met de overheid, maar vooral ook… wat potentiële oplossingen kunnen zijn. Want het is zeker niet allemaal kommer en kwel…
Nancy De Vogelaere: “Maar eigenlijk willen we ook vermelden dat “Dinobuster” géén concept is dat wij claimen of waar wij alleen over willen heersen. Wij hebben nu met ons drie dit boek geschreven. Maar er zijn uiteraard véél meer dinobusers dan wij drie. Denk maar aan Sara Jane Deputter, Thomas Despieghelaere, Fons Leroy, Frank van Massenhove, Steven De Smedt, de jonge ambtenaren van het netwerk Club35
Waar bestaat die oplossing dan precies uit?
“We willen dat mensen binnen overheden zich veel meer flexibil kunnen gaan organiseren rondom maatschappelijke vraagstukken. Organiseren in zwermen in plaats van de verkokering te versterken.” Net als in Nederland is de overheid in Vlaanderen sterk verkokerd. Naast de verschillende domeinen kent België ook nog de scheiding tussen een federale overheid, lokale besturen, de Vlaamse overheid, gewesten,…enzovoort. Een complexe structuur waar de burger vaak verloren loopt.
“Na onze boeklancering hebben we veel telefoontjes ontvangen van van verschillende mensen die blij waren met onze visie en ook meer ruimte wilden voor innovatie. Dat vraagt wel om een andere organisatiecultuur”, aldus Nancy. De dinobusters zijn duidleijk bezige bijen. Zij werken meer dan fulltime bij de overheid, maar spenderen ook best wat tijd aan het geven van lezingen op hogescholen en universiteiten en andere plekken bij overheden. Verder zijn ze ook vooral bezig met het creëren van veilige leeromgeving. “We kregen steeds meer mensen die binnen de strak hierarchische organisatiecultuur anders willen opereren. Wij brengen deze mensen in contact om met elkaar hierover in dialoog te gaan. We zijn open naar buiten, maar vertrouwelijk naar binnen. Dat is ook nodig omdat mensen zo hun echte dilemma’s op tafel kunnen leggen zonder direct afgerekend te worden”, volgens Nancy.
De oplossing in het klein.
Deze dinbousters willen graag de overheid in beweging brengen. Zelf zijn ze echter ook leidinggevende binnen hun eigen organisatie. Ze dromen ervan dat ook in hun eigen werkcontext de mensen weer met passie gaan werken. In individuele gesprekken proberen zij hun medewerkers aan te spreken op hun talent. Door vertrouwen te geven willen zij het verschil voor mensen kunnen maken. Nancy: “Dat geldt ook voor onze klanten. We willen met hen in gesprek gaan en eerlijk durven zijn. Ook al betekent dat soms dat je moet zeggen dat je niet alle antwoorden weet. Dat werkt echt ontwapenend en door alleen al actief te luisteren maak je soms al het verschil.” Elke heeft zo ook haar ervaringen. “Mensen hebben vaak diepe wonden vanuit eerdere werksituaties. Ik voel me soms meer een therapeut dan leidinggevende. Ik probeer mensen het gevoel van goesting en “joie de vivre” terug te brengen. Het valt niet altijd even goed mee om binnen een bureaucratische context ook echt “mens” te blijven. Daarvoor moet je sterk in je schoenen staan. Het gaat erom verbinding met elkaar te hebben. Als je niet naar je collega kunt luisteren, hoe ga je dan met je klanten om?” Voor beiden is de kern van de beweging dinobusters het werken in netwerken waar je sterke verbinding hebt met de mensen om je heen.
Wat zouden jullie de mensen in Nederland tot slot nog willen meegeven?
“Durven en doen” klinkt het in koor. Nancy: ¨ Het lijkt zo wat op de vraag “Wat zal ik later doen als ik groot ben?” Welnu: af en toe het lef hebben om uit je comfortzone treden. Wij zijn zelfs meer dan eens uit onze comfortzone getreden en toch leven we nog. Ik weet dat het eng is maar… Springen helpt wel! En nadien kan je zoooo trots zijn dat je niet als een kikker aan de rand van een poel bent blijven staan. Want met een intentie om te springen alleen, kom je wel nergens. Durf daarom stapjes nemen. Het moeten niet allemaal alle stappen tegelijk zijn, maar elk van de stapjes gaan best wel in de juiste omgeving… Veel succes alvast en weet… Dinobusters vind je overal. Hou gewoon je ogen en oren open…
