In de Waalsprong in Nijmegen werken bewoners, woningcorporatie en gemeente samen aan een bijzonder project: Meergeneratie woonproject Nijmegen (MWN). De vier pijlers van dit project zijn Gemeenschapsvorming; Stilte en bezinning; Ecologie en duurzaamheid; en Meergeneratie wonen, wat inhoudt dat bewoners van jong tot oud deelnemen. Een ander bijzonder element in het project is de coöperatieve besluitvorming, waarbij het doel is dat alle deelnemers zich kunnen vinden in een besluit.
Aan tafel bij woningcorporatie Talis in Nijmegen vertellen betrokkenen over het woonproject: Rob Lindhout, penningmeester van het bestuur van de vereniging MWN, Michel Pott, projectmanager namens Talis en Yvonne van Zoest, lid van de vereniging en voorzitter van de kopersvereniging. Hoe mondde een idee uit in een woonproject met bijna vijftig woningen, hoe zijn woningcorporatie en gemeente hier bij betrokken en hoe worden alle besluiten coöperatief genomen? Een drieluik.
Hoe een idee van een meditatiegroep uitmondt in een woonproject met bijna 50 woningen
Het begon allemaal met een zoektocht naar een gezamenlijk spiritueel georiënteerde woon-, werk- en leefomgeving, zo staat te lezen op de website. Rob Lindhout is inmiddels viereneenhalf jaar betrokken bij dit project. Hij vertelt: “Een inspirerend bezoek van een aantal vrienden uit een meditatiegroep aan een ‘Mehrgenerationenhaus’ in de buurt van Stuttgart, deed het enthousiasme toenemen. Dat kwam door de dynamische en ontspannen wooncultuur daar. Door meer bezoeken aan woongemeenschappen in Duitsland, ging het idee steeds meer leven.” Via folders in meditatiecentra, natuurvoedingswinkels en de bibliotheek nodigden de initiatiefnemers belangstellenden uit voor een eerste bijeenkomst. Er kwamen 35 mensen op af, van wie vijftien mensen zich aansloten bij het initiatief.
Lindhout: “Het idee was niet zozeer iets nieuws bouwen. We zochten een plek waar een groep mensen kan neerstrijken met dezelfde ideeën over samenleven. We zijn bijvoorbeeld gaan kijken bij kloosterachtige gebouwen. Maar daar zijn complexe en kostbare verbouwingen nodig.” Voor de benodigde officiële contacten, zoals afspraken met de gemeente en andere instanties, is een formele juridische status nodig. Daarom werd op 6 november 2009 de vereniging Meergeneratie Woonproject Nijmegen opgericht en vastgelegd in de statuten. De vereniging kent nu 68 leden en is nog groeiende. Er liggen concrete plannen voor veertig huurwoningen en acht of negen koopwoningen. De eerste paal gaat eind dit jaar in de grond.
Hoe en woningcorporatie hierbij betrokken raken en wat (niet) hun rol is
In dezelfde gemeente was de woongroep ‘Initiatief Ecologisch Wonen Arnhem Nijmegen’ (IEWAN) opgericht, die ecologisch wilde gaan wonen. Zowel MWN als IEWAN benaderde los van elkaar toenmalig wethouder Jan van der Meer met de vraag of er in Nijmegen een plek is om hun ambitie te verwezenlijken. De wethouder, is volgens Lindhout en Pott van nature enthousiast over ecologische en duurzame initiatieven als deze. Hij heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er subsidie kwam vanuit de provincie. Ook de ambtenaren zagen de initiatieven volgens beide heren heel erg zitten.
Tijdens een gezamenlijke fietstocht van IEWAN en MWN met de Gemeentelijke Exploitatie Maatschappij (GEM) door de Waalsprong , ontstond het idee om de initiatieven onderdeel te laten zijn van het project ‘Plant je vlag’. Plant je vlag biedt mensen een plek waar ze zélf iets kunnen realiseren. Dit project van de gemeente en GEM was net begonnen. “Zou het niet goed zijn als dáár…”, zeiden de partijen tegen elkaar. Het bestemmingsplan was al in de maak en voor de start van het project was het fijn als er pioniers voor het gebied zijn. Zo werd de locatie bepaald.
En de rol van Talis? Pott: “Wij vinden mantelzorg, eigen initiatief van bewoners en de participatie van de klant in projectontwikkeling heel belangrijk. In het project MWN komt dit allemaal samen. De rol van Talis is anders dan anders. We zijn financier, we ontwikkelen samen met MWN en zijn straks eigenaar van de veertig huurwoningen. Een traject als dit is bovendien intensief en heeft een lange looptijd. Het is heel mooi om iets te maken voor de mensen die er gaan wonen. Bij veel projecten ken ik de toekomstige bewoners niet. Nu zie ik ze al vier jaar voordat ze er gaan wonen.”
En hoe alle besluiten coöperatief worden genomen
Het doel van MWN is dat iedereen zich kan vinden in elk besluit. Er wordt dan ook niet gestemd. Bovendien neemt het bestuur van de vereniging geen besluiten. De rol van het bestuur is coördineren, overzicht houden, naar buiten toe optreden en het beheren van de financiën. Nieuwe leden krijgen uitleg over hoe de processen binnen de vereniging lopen en waarom. “Hoe je met elkaar omgaat, hoe ideeën vorm krijgen, hoe je ideeën omzet in materie. Deze manier van besluitvorming is gaande de rit zo ontstaan,” vertelt Lindhout. Zie ook de lemniscaat als beeld voor gemeenschap- en besluitvorming.
Coöperatieve besluitvorming in 10 stappen
Lindhout legt uit hoe deze vorm van besluitvorming binnen zijn vereniging werkt, aan de hand van tien stappen:
- Er komt een onderwerp op tafel. Dit kan van alles zijn.
- Elk lid krijgt de vraag: wie is geschikt om dit onderwerp aan te pakken? “Zodoende zie je bij de anderen de kwaliteiten die jij belangrijk vindt.”
- Er is een aantal namen. De vereniging vraagt hen of ze het onderwerp willen op pakken. Dit is volgens Lindhout een belangrijk aspect. “Mensen zeggen: ‘dat wil ik wel proberen’. Zo ontwikkelen zij zichzelf.”
- Uiteindelijk is er een groep met drie tot vijf leden die een besluitgroep vormen.
- Deze groep gaat aan de slag. Zij gaan alle leden bevragen over het onderwerp. Onder andere via een forum op de interne website en bij ledenvergaderingen.
- De besluitgroep verzamelt alle ideeën en komt op basis daarvan met een aantal alternatieven.
- De besluitgroep presenteert de alternatieven op het forum en tijdens de algemene ledenvergadering. De leden kunnen reageren.
- De Besluitgroep gaat verder. “Je ziet dan snel alternatieven afvallen. Het uiteindelijke voorstel klopt meer. Er ontstaat meer draagvlak.”
- De besluitgroep komt met een voorgesteld besluit. Er is dan nog ruimte voor inbreng en soms komen er nog nieuwe dingen in het voorstel. Als iemand nog bezwaar heeft, vraagt de besluitgroep hen: ‘kun je ermee leven?’ Als dat niet zo is, moet diegene kunnen onderbouwen dat zijn of haar punt voor de hele groep van belang is.
- De besluitgroep neemt definitief besluit. “ Soms kan dat leiden tot afscheid van een persoon die met het besluit niet kan leven”.
Een belangrijk aspect van deze aanpak is dat de mensen, zowel kopers en huurders, elkaar kennen voordat ze gaan wonen in de Waalsprong. Lindhout: “Het sociale element is heel belangrijk: een gevoel van verbinding en samenhang in de groep.” Yvonne van Zoest vult aan: “Deze basis van betrokkenheid bij elkaar maakt uiteindelijk de woon-zorg combinatie van de toekomst. Wij kennen onze toekomstige buren al jaren en dat verhoogt ons welzijn.”
Van Zoest werd in februari vorig jaar lid van de vereniging MWN en is voorzitter van de kopersvereniging, die wekelijks bij elkaar komt. “We bouwen als kopersgroep ons eigen huis. Als wij niets doen, gebeurt er niets. We hebben als groep een architect gecontracteerd. Dat kost geld. Hoe verdeel je die kosten? We verwachten dat we in de toekomst gezamenlijk inkopen doen. We hebben een gezamenlijke bankrekening bij Triodos, onder andere voor gezamenlijke inkoop en rekeningen. Dat is een bijzonder proces.
“Wat ik spannend vind, is hoe het straks gaat als we er wonen. Bijvoorbeeld als iemand wat komt vragen terwijl je net wat anders gaat doen. Hoe bewaak je je eigen grens en draag je tegelijkertijd bij aan de groep? Hoe gaat dat in evenwicht zijn? De vereniging drijft op actief zijn van de leden. Er is een werkgroep die dat bewaakt, die uitdagend en liefdevol leden inspireert om actief te blijven. Hoe doe je dat, normatief of inspirerend? Dit zijn allemaal zaken waar we straks tegenaan gaan lopen. En dat is interessant.”
Lindhout blikt ten slotte kort vooruit. “Er zullen ook woningen van eigenaar wisselen. Als van buiten iemand in de groep komt, ontstaat er een andere dynamiek. We vragen eerst om lid te worden van de vereniging, te snuffelen en actief mee te doen. Pas na een half jaar kan iemand beslissen: ‘ja, ik wil me aansluiten’. Mensen van de vereniging kunnen daar tegen bezwaar maken, mits het gaat over het belang van de vereniging. Het gaat niet om individuen. Hier vind je onder andere het stilte en meditatie-element in terug: onderzoek bij jezelf hoe je omgaat met bijvoorbeeld weerstand bij een persoon.”
En zo is de cirkel van dit verhaal rond. Wat ooit begon bij een wens van een aantal mensen uit een meditatiegroep, resulteert in een woonproject in de Waalsprong, waar mensen van meerdere generaties via vernieuwende besluitvorming sámen een woongemeenschap creëren, met een belangrijke plek voor stilte en meditatie.
Zie voor meer informatie www.meergeneratiewonen.nu Meergeneratie
Woonproject Nijmegen heeft ook een eigen Facebookpagina
