Tijd en talent delen in je eigen buurt

“Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.” Troonrede koning Willem-Alexander, 17 september 2013

Een week na de troonrede waarin koning Willem-Alexander de term ‘participatiesamenleving’ namens het kabinet introduceerde, startte Croqqer, een online platform waar buurtgenoten hun talent en tijd delen. En zo ook bijdragen aan de sociale cohesie in hun buurt. Rob van de Star is samen met zijn vrouw initiatiefnemer van Croqqer. “We schakelen bewust op bottom-up initiatieven, zijnde lokale initiatieven in de wijk of buurt.”

De introductie van de term ‘participatiesamenleving’ was niet de aanleiding voor Croqqer. Als is het alleen al omdat Van de Star niet gelooft in top-down beleid vanuit bijvoorbeeld de overheid. Want, zo legt hij uit: “Top-down beleid zit niet in het hoofd en hart van de mensen in de buurt. Dat is wel zo als de mensen zelf initiatief nemen. Dat is wat wij hebben gedaan en dat is ook de essentie van Croqqer: mensen nemen zelf het initiatief om tijd en talent met elkaar delen. Bovendien; als bij top-down beleid de subsidies of de inzet van de verantwoordelijke overheid stoppen, dan is ook het initiatief vaak weg.”

De ‘participatiesamenleving’ is een veelbediscussieerde term van deze tijd. Het past bij de transitie bij de overheid, die in het teken staat van decentralisatie en participatie. En dat is volgens Van de Star één van de vijf trends waar Croqqer een resultante van is. Als overige vier trends noemt hij:

Altijd online
Circulaire economie (duurzaamheid, groene beweging)
Deeleconomie
‘Glocal’: globaal versus lokaal (door de toenemende globalisering, ontstaat meer behoefte aan verbindingen in de directe omgeving)

Sociale waarde toevoegen

Van de Star: “Voor ons is het van belang dat we sociale waarde toevoegen. Maar daarnaast moeten we, zoals zoveel deeleconomie initiatieven, ook gewoon onze eigen broek ophouden. Croqqer is een combinatie van betaalde klussen, ‘ruilklussen’ en vrijwillige klussen. Het aantal matches neemt toe. Van de betaalde klussen ontvangen wij twintig procent. Hiervan worden onder andere de communitymanagers in de buurten betaald en gaat een kwart als ‘social return’ terug naar de ‘Vrienden van Croqqer’: lokale buurtinitiatieven en verenigingen. Bij 30.000 betaalde klussen draaien we quitte. Verder zoeken we naar investeerders, met name via persoonlijke netwerken. We kijken nog of bijvoorbeeld crowdfunding iets voor ons is. Daarnaast hebben we Stichting DOEN benaderd. Na een goed doorwrocht traject van zes maanden, kregen we een startdonatie.

“We willen samen met Stichting DOEN een sociale Barometer publiceren. Zo willen we zichtbaar maken hoe buurtbewoners sociale cohesie in hun buurt ervaren. Door dit systematisch te meten, ontstaat er een beeld van buurt, stad, provincie, Nederland en als je zou willen Europa. Zo’n barometer geeft goed zicht op het welbevinden van mensen in hun leefomgeving. We hopen dat dit inzicht mensen zal inspireren om zich te verdiepen in vragen als ‘hoe komt het dat de sociale beleving zo is in mijn buurt?’ en ‘wat kunnen we verder doen?’

“We zijn nu anderhalf jaar bezig,” vertelt Van de Star. “We hebben veel gesproken met gemeenten, buurthuizen en vrijwilligers organisaties. Waarom is het voor enthousiaste mensen in buurten zo moeilijk om zaken van de grond te krijgen? Buurtinitiatieven worden niet direct omarmd door instanties. Organisaties, al dan niet van de overheid, zijn gesetteld in een buurt. Zij gaan over mensen met problemen. Daar werken gesubsidieerde mensen die deze mensen helpen. Goede intenties, maar de impact van hun werk in de buurt is vaak lager dan hun salaris.”

Het kan ook anders

Dat kan ook anders, vindt Van de Star. “We zoeken samenwerking met mensen en instanties. Bijvoorbeeld via de ‘Vrienden van Croqqer’; zoals buurthuizen, een studentenvereniging, sportvereniging, vrijwilligersorganisatie en activiteitencentrum. We werken ook samen met overheden, vooral gemeenten. We willen ze helpen om over hun eigen schaduw heen te stappen.

“Tegen overheden, met name de lagere overheden, wil ik zeggen: geef ruimte aan lokale initiatieven en stimuleer die! Creëer draagvlak door hulp te bieden aan bottom-up initiatieven. De oplossingen voor heel veel problemen liggen al klaar, bij burgers en bij de markt. Je moet ze alleen wel zien en de ruimte geven. En mensen die een idee hebben en daar iets mee willen, adviseer ik: heb geduld. Leg uit wat je beoogt, herhaal dit wanneer nodig. En luister goed naar de behoeften van anderen. Spreek hun taal, ook die van instanties als bijvoorbeeld de overheid. Het gaat om luisteren, waarnemen en je een beeld vormen.”

Geïnspireerd door deeleconomie

Zoals eerder gezegd, was de troonrede niet de aanleiding voor het initiatief. Zoals bij veel succesvolle initiatieven, ontstond Croqqer ‘gewoon’ uit iets waar Van de Star en zijn vrouw zelf in de dagelijkse praktijk tegen aan liepen en wilden oplossen: “Mijn vrouw en ik hebben vier kinderen. Een druk gezin toen onze kinderen jonger waren. We waren in het weekend net een taxibedrijfje. Zondag op de bank spreek je met elkaar over alle zaken die ook nog moeten: de tuin, belastingaangifte, plankje ophangen, lekkende kraan repareren. Terwijl, misschien woont er drie straten verder een buurman of –vrouw die dat graag voor jou wil doen. Je hebt bovendien een leuk gesprek bij een lekker bakkie koffie en leert je buurtgenoten kennen. Croqqer slaat die brug.”

Van de Star raakte april vorig jaar geïnspireerd tijdens een bijeenkomst over deeleconomie in De Balie in Amsterdam. “Daar waren zo’n dertig bevlogen en enthousiaste mensen. Onder wie van Ouishare en ShareNL. Voor mij begon toen een interessante reis. Een maand later ging ik naar een Ouisharefest in Parijs. Zo’n zeshonderd mensen uit Europa deelden honderd deelinitiatieven. Dat gaf veel inspiratie voor ons initiatief Croqqer. We zijn nu anderhalf jaar bezig en enkele duizenden mensen hebben zich al aangemeld op ons platform. We groeien snel en hebben nu veertig mensen, zowel communitymanagers als ambassadeurs in de buurten, die voor Croqqer actief zijn. Lezers die communitymanager of ‘vriend’ willen worden, nodig ik uit onze website te bezoeken. We werken landelijk en wijkgericht en willen veel herrie maken om zo tot meer cohesie in onze buurten te komen. Dat kan alleen als veel mensen meedoen.”

Croqqer is één van de vele initiatieven van mensen die geloven in de kracht van zichzelf en anderen. Hoe gaat de overheid met dergelijke initiatieven om? Het uitspreken in de troonrede en het regeerakkoord is niet voldoende. Het vraagt wat van ‘dé burger’ en het vraagt tegelijkertijd om een andere manier van kijken en samenwerken van en met politiek en overheid.

Meer informatie:

www.croqqer.com

Interview Rob van de Star bij Koffietijd

www.klusbrigade.tv (Programma RTL 4, op 29 juni was de eerste uitzending)